 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Osim ociglednog i ubrzanog
siromasenja stanovnistva i degradacije slabasnog ekonomskog sistema u Crnoj
Gori, jedan od najociglednijih rezultata (posljedica?) sedamnaestogodisnje
vladavine Demokratske Partije Socijalista jeste gotovo apsolutna instrumentalizacija
crnogorskog javnog i politickog prostora.
Po uzoru na svoje politicke
pretke – Savez Komunista – vladajuci DPS u velikoj mjeri izrabljuje informativnu,
kontrolnu, politicku, i ekonomsku upotrebnu vrijednost obavjestajnih struktura
i sluzbi. Primjera radi, valja napomenuti da je crnogorska policija u proteklih
petnaestak godina bila najveci poslodavac u drzavi, posto je trebalo “iskontrolisati”
prijatelje, formirati politicke partije, obezbijediti zakonsku osnovu i
fizicku pratnju za nesmetan “tranzit” inostranih roba kroz Crnu Goru, ili
“odigrati” mnogobrojne politicke i poslovne suparnike. Stice se utisak
da se, u trenutnoj predizbornoj groznici, policija obilato koristi kao
politcki malj.
Autoritarni manir vrsenja vlasti
je takodje pozajmica od pocivseg SK, ali je vladajuci DPS ovome utisnuo
svojevrstan i prepoznatljiv pecat: korupcija je postala model koji uredjuje
profesionalne, politicke, privatne, a cesto i intimne odnose u Crnoj Gori.
Umjesto nekadasnje “moralno – politicke podobnosti” DPS je uveo pravila
o lojalnosti partiji i odanosti vodji, kao osnovne kriterijume za drustvenu
mobilnost. Cjelokupna drzavna administracija je, zapravo, dizajnirana kao
partijska birokratija, a ne kao funkcionalni drzavni aparat, u kojem profesionalci
obavljaju svoj posao bez obzira na to koja partija formira vladu.
Model kontrole medijskog
prostora je posudjen iz torbi desnicarskih (bivsih i sadasnjih) politickih
organizacija. Fasada medijske nezavisnosti i partijske neutralnosti sluzi
kako bi se u inostranstvu ostavio varljivi utisak demokraticnosti i otvorenosti
crnogorskog politickog i javnog prostora. Sve sto je potrebno da se vidi
istina o carevom novom odijelu, jeste da se zakazu izbori. Tada postaje
jasno da je u Crnoj Gori mnogo onih koji su obilno rucali za trpezom vlasti.
Takodje postaje jasno da oni za te obroke jos uvijek papreno placaju.
Ideoloska fluidnost DPS-a
stavlja ovu partiju u kategoriju onih politickih organizacija koje, poput
hobotnice, pozajmljuju sa svih strana da bi opstale na politickoj sceni.
DPS nema jasnu ideolosku matricu, vec se trudi da prisvoji politicke diskurse
koji imaju kratkorocnu upotrebnu vrijednost. Valja podsjetiti na faze DPS-ovske
ideoloske mutacije koja jos uvijek traje: pocelo je sa mladim i lijepim
liderima, koji su porucili starim i proslim vodjama da treba da odu; pocelo
je sa “mitingom gladnih” protiv “foteljasa” i “jagnjecih brigada”, kada
je plata bila oko 2000 njemackih maraka; poslo se od “cvrstog stava” da
“Jugoslavija nema alternativu,” pa se onda branila Crna Gora na zidinama
Dubrovnika; prvo se klicalo beogradskom vodji, pa se on potom proglasio
“prevazidjenim politicarom”; ugrabljen je diskurs crnogorske nezavisnosti,
pa je DPS djelovao kao zariste nacionalne homogenizacije; jos uvijek
se uveliko rabi omiljena DPS retorika o modernoj Crnoj Gori i evroatlanskim
integracijama.
Ovakva Demokratska Partija
Socijalista je iznevjerila i sopstveno ime: postala je kvazi-demokratska,
dok od koncepta socijalno odgovorne politicke organizacije nije ostao ni
kamen na kamenu. DPS je usvojio i u Crnoj Gori primijenio sistem vladavine
i politickih odnosa koji politicki analiticar Fared Zakarija karakterise
kao neliberalnu demokratiju – model vladavine koji se bazira na kontrolisanom
“visepartijskom sistemu” i periodicnim izborima koji su dizjanirani tako
da ostave lazni utisak demokratske procedure. Onoga trena kada se
na politickoj sceni pojavi zaista nezavisna politicka snaga, sistem odmah
aktivira mehanizme odbrane i prezivljavanja, i pokusava da marginalizuje
i obezvrijedi ozbiljnog politickog protivnika. Opasan suparnik se prikazuje
kao beznacajan faktor u politickoj areni. Istovremeno se vlast angazuje
na medijskoj promociji partija koje vec duze vrijeme (ako ne od dana kada
su formirane) imaju problem dostizanja kvote za ulazak u skupstinu. Predstavljajuci
takve partije kao “ozbiljne politicke oponente” partija na vlasti istovremeno
diskvalifikuje istinskog suparnika, i daje dozu validnosti onim politickim
snagama koje su, zaista, marginalne. Takve partije se ovim postupkom dovode
u poziciju zavisnosti of vladajuceg DPS. Lideri DPS-a su svjesni efikasnosti
ove taktike, posto vodje malih i instrumentalizovanih partija ne mogu da
odole privlacnosti skupstinskih fotelja. Medijski i politicki tretman Pokreta
za Promjene u trenutnoj predizbornoj kampanji je odlican primjer ovakvog
modela djelovanja.
Crnogorska realnost ponistava
mnoge od DPS-ovskih slogana. Ekonomija je u rasulu; odgovorna socijalna
politika je stvar proslosti; zdravsto je u haosu; Crna Gora se rasprodaje
u bescjenje; politicki prostor i veliki dio medijskog prostora su pod kontrolom
DPS-a (direktno ili indirektno); strukture vlasti su kriminalizovane. DPS-ovska
prica o modernoj, evropskoj Crnoj Gori, koju ce oni da stvore podsjeca
na potkivanje zabe.
Da bi se ovakva situacija promijenila
potrebno je smoci snage da se prekine magicni krug zavisnosti od vlasti.
Potrebo je uraditi dubok rez po ovom divljem mesu koje, kao tumor, prozdire
Crnu Goru. Potrebno je shvatiti da glasacki listic moze, i treba, da mijenja
vlast, politiku, i odnose u drustvu. Proteklih sedamnaest godina su pokazale
da DPS radi samo u korist DPS-a, a da gradjani Crne Gore placaju veliku
cijenu za spremnost da sve ostane kao sto je i bilo. Krajnje je vrijeme
da se prevazidje strah i zapocne teski i dugotrajni, ali nezustavljivi
proces promjene vlasti i sprovodjenja istinskih reformi. U protivnom, gradjani
Crne Gore bi uskoro mogli da zaigraju argentinski tango.
Napomena: Ovaj tekst odrazava licni stav autora, I ne predstavlja zvanicni stav Pokreta za Promjene.
Dr.Srdja Pavlovic. Assistant Adjunct Professor Department
of History and Classics
2 - 28 Henry Marshall Tory BuildingUniversity of Alberta, T6G 2H4 Canada
Office: 412 C. Arts.
E-mail: srdjapavlovic@yahoo.com
and/or: editors@spacesofidentity.net
, and canslav@yahoo.ca
